Okiem doktora – Co dalej z obligacjami?

Obligacje są dziś na ustach inwestorów z całego świata. Wzrost rentowności budzi niepokój nie tylko posiadaczy obligacji, ale także inwestorów na innych rynkach. W pierwszej sekcji tego artykułu przyglądamy się perspektywom amerykańskich obligacji, w drugiej przypominamy sobie najważniejsze kwestie w inwestowaniu w obligacje, w trzeciej zaś wybieramy między detalicznym COI a TOS. Zapraszam.

Co dalej z obligacjami?

Obligacje mają za sobą fatalny okres, a ostatnich kilka tygodni przyniosło jeszcze przyspieszenie wyprzedaży. Zapraszam Was na nitkę wykresów, gdzie omówimy obecną sytuację i perspektywy (żródła danych: Bloomberg i Macrobond).

Zacznijmy od wątku historycznego – w latach 80-tych rentowności osiągnęły szczyt już PO zakończeniu cyklu podwyżek. S&P500 spadał raczej razem z rentownościami. Zauważcie jak wysokie były rentowności – nawet 16%! Jednocześnie to właśnie po spadkach w 1982 roku niektóre miary wyceny S&P500 były najniższe w powojennym okresie.

W połowie lat 90-tych mieliśmy szczyt rentowności na dwie podwyżki przed końcem. Spadek rentowności to jednoczesny okres silnych wzrostów S&P500. Jest to jedyna z takich sytuacji w przypadku głównych cykli zacieśnienia ostatnich 45 lat i na taki scenariusz dziś liczy rynek – spadek inflacji i jednocześnie hossa na giełdach. W latach 90-tych udało się uniknąć recesji i zrealizował się scenariusz miękkiego lądowania.

W czasie bańki dot-com szczyt rentowności nastąpił przed 3-ma ostatnimi podwyżkami. Rentowności spadały razem z S&P500. Zauważcie, że niemal 7% rentowności nie przeszkodziły w wywindowaniu wycen techów na kosmiczne poziomy. Widzicie podobieństwo?

Przed kryzysem GFC mieliśmy drugą falę wzrostu rentowności, jednak do poziomów zbliżonych do tych z okolic ostatniej podwyżki. Ta druga fala nie przeszkodziła wzrostowi na S&P500, a spadek rentowności wyprzedził silne spadki na Wall Street.

Jeśli zatem założymy, że cykl podwyżek w USA (podobnie w Europie) dobiegł końca (lub ewentualnie czeka nas jeszcze jedna podwyżka), historia pokazuje, że szczyt rentowności powinien być blisko. Tym bardziej, że jak wielokrotnie podkreślałem, perspektywy inflacji w USA uległy poprawie. Oczywiście nic nie jest dane i są czynniki ryzyka. A te to…

Deficyt budżetowy. Nawet dość optymistyczny rządowy szacunek przewiduje „ustabilizowanie” się deficytu w okolicach 5% PKB, a to bardzo dużo jak na normalny okres (bez recesji, kryzysu, czy pełnowymiarowej wojny).

W konsekwencji rosną koszty obsługi zadłużenia. Dalej będziecie mogli przeczytać o tym, dlaczego obligacje potrafią tak koszmarnie tracić na wartości i z tego samego powodu wzrost kosztu obsługi długu to taka bomba z opóźnionym zapłonem. Zauważcie, że jeśli 3 lata temu wyemitowano 10-latki przy rentowności poniżej 1% to ten niski koszt obsługi jest dany na 10 lat. W miarę jak wygasają niskooprocentowane obligacje (a wiadomo, że są ich różne rodzaje, od krótkoterminowych bonów do 30-letnich obligacji) a stopy rosną, trzeba emitować dług przy znacznie wyższym koszcie, który z kolei trzeba będzie płacić nawet jeśli stopy potem spadną. To dlatego w latach 90-tych były tak wysokie koszty obsługi! To taka bomba z opóźnionym zapłonem. Na moment obecny wydaje się pewne, że w tej dekadzie USA po raz pierwszy wyda na obsługę długu więcej niż na obronę!

Wysoki deficyt oznacza, że pieniądze trzeba pożyczać i to akurat w momencie, gdy Fed zmniejsza sumę bilansową. Rynek dodatkowo obawia się, że USA będą na stałe finansować dwie wojny, co jeszcze pogorszy tę perspektywę. Tu jednak jest promyk nadziei – Treasury odbudowało już swoją pozycję płynnościową (nawet z nawiązką) po podniesieniu limitu zadłużenia, więc w kolejnych miesiącach nie powinno tak agresywnie zbierać pieniędzy z rynku.

Podsumowując, ryzyka są – jak to zwykle na rynku bywa. Historia wraz z poprawiającymi się perspektywami inflacji wskazują, że szczyt rentowności może być relatywnie blisko. Ryzyko numer jeden? Moim zdaniem szok naftowy w wyniku silnej eskalacji na Bliskim Wschodzie. Przy mocnym rynku pracy Fed nie miałby wyboru i musiałby przeciwdziałać drugiej fali inflacji, a jak widzieliście na wykresach obecne 5% to wcale nie tak dużo w porównaniu do historycznych przykładów.  

O czym pamiętać przy inwestowaniu w obligacje?

Gdy byłem uczącym się do Olimpiady Ekonomicznej nastolatkiem mama mojego kolegi nabyła obligacje skarbowe (o typowym nominale 100) i pytała mnie, czy urosną do 200. Jeśli zamierzasz inwestować w jakiekolwiek obligacje inne niż detaliczne koniecznie przeczytaj mój tekst sprzed dwóch lat (TUTAJ), gdzie tłumaczę jak działa wycena obligacji i gdzie leżą podstawowe ryzyka. Piszę o tym nie bez przeczymy, gdyż dzięki ETF-om mamy dziś bardzo szerokie możliwości inwestowania w banalnie prosty sposób, ale to też oznacza, że łatwi wziąć na siebie ryzyko, którego nie rozumiemy. Piszę o tym szczególnie w kontekście zainteresowania długoterminowymi obligacjami USA, czyli słynnym ETF-ie DTLA.   

ETF na długoterminowe obligacje USA spadł od szczytu o ponad 50%!!!. Źródło: XTB

Jeśli przeczytaliście, to już powinniście wiedzieć, co to jest duracja, a na stronie ishares możecie doczytać, że dla DTLA wynosi ona 16,25. Oznacza to mniej więcej tyle, że jeśli teraz rentowności wzrosłyby o kolejny 1 punkt procentowy (np. z 5 do 6%) cena ETFu spadnie o ponad 16%. Im dłuższa duracja (w przybliżeniu – im dłużej do pełnej spłaty obligacji), tym większy jest ten efekt.

Czy zatem stronić od długoterminowych obligacji? Niekoniecznie! Jeśli szczyt rentowności jest faktycznie blisko ten efekt wysokiej duracji będzie działać na naszą korzyść. Trzeba też pamiętać, że podobnie jak z bessą na akcjach, nie chodzi o to, aby idealnie „trafić” w dołek cen bo to zwykle jest niemożliwe. Trzeba po prostu być świadomym ryzyka jakie podejmujemy. Moim zdaniem warto się zdywersyfikować także o niemieckie bundy (instrument IS0L.DE), a jeśli zależy nam na ekspozycji walutowej pod ewentualny zakup akcji to także krótkoterminowe ETFy (np. IBTA.UK lub IBO1.UK).

Obligacje detaliczne – co wybrać, TOS czy COI?

Jakiś czas temu pisałem na „X” (czyli dawnym twitterze) o tym, że 3-letnie obligacje detaliczne to nadzwyczajnie dobra oferta. Wydaje się, że tekst o obligacjach to dobra okoliczność aby do tego nawiązać. Na początek zaznaczę, że oferowane w Polsce obligacje detaliczne działają wyraźnie inaczej niż notowane na giełdzie czy rynku bankowym hurtowe. Oczywiście słynne są już inflacyjne COI (4 letnie z odsetkami zależnymi od inflacji) czy EDO (10-letnie o podobnej charakterystyce), ale też 3-letni TOS jest ofertą wyjątkową. Nie tylko ze względu na kupon 6,85% – ktoś powie nic wyjątkowego i owszem, nie jest to instrument do wykręcania super stóp zwrotu, ale zabezpieczenia kapitału w bezpiecznej części portfela. Jednak hurtowe 3-latki dają obecnie ok. 5.3%, oferta SP jest więc nierynkowo dobra. Ale ten instrument ma jeszcze jedną zaletę – stały nominał. Wyobraźcie sobie, że nagle stopy rosną do 10%. Trzymając rynkową „stałoprocentówkę” od razu ponieślibyście stratę ponad 10% (co już wiecie z poprzedniej sekcji). A tu możecie za opłatą 0,7% nominału wycofać się z inwestycji.

Poniżej przeprowadziłem dla Was pewną symulację. Zauważcie, że ze względu na podatek obydwie obligacje zapewniają realny zwrot tylko do umiarkowanej inflacji. Przy wysokiej inflacji nie zapewnia go nawet „inflacyjna” COI. Tak czy inaczej te stopy nie są szalenie wysokie, ale to chyba zrozumiałe – aby zarobić więcej, trzeba zaryzykować więcej.

W sytuacji niskiej i średniej inflacji TOS będzie wyraźnie lepszym wyborem niż COI. Źródło: opracowanie własne na podstawie obligacjeskarbowe.pl

Z tą myślą Was zostawiam. Jak zwykle mile widziane komentarze – udanego weekendu!